Sander Kooistra

Dit boek van Renate Dorrestein is vreemd van structuur, bij tijd en wijle chaotisch, en absoluut onweerstaanbaar.
Het geheim van de schrijver is geen standaard receptenboek met alles wat moet en alles wat niet mag wanneer je begint met het schrijven van literatuur. De belangrijke thema’s komen allemaal aan de orde, maar niet in de ijzeren volgorde die de handboeken hanteren. Want Renate schrijft recht van de lever over haar eigen schrijfervaringen, en springt daarbij onbekommerd van het ene onderwerp naar het andere.

Dat werkt bevrijdend. Geen algemene voorschriften, maar concrete ingrepen.
Renate werkt aan het boek Ontaarde Moeders, en zit hopeloos vast. “Het probleem was dat het boek overbevolkt leek. Achter iedere zin stonden personages elkaar te verdringen, klaar om ‘Nu ik!’ roepend te voorschijn te springen en de schijnwerpers op te eisen. Hoe kreeg ik ze ooit in het gareel?” Na weken hakken en breken is ze daar nog altijd niet uit. Maar een paar zinnen van een collega auteur, de Chileen José Donoso, zijn voldoende om haar weer op het goede spoor te krijgen.
“In een rijk gevuld boek, had Donoso gezegd, kunnen niet alle elementen driedimensionaal zijn, want dan drukken ze elkaar weg. Je moet het lef hebben om de zijlijnen en subplots tot twee dimensies te beperken; zij vormen dan de achtergrond waartegen het hoofdthema des te sprekender zal uitkomen.”
Dat is een concrete tip waar we wat aan hebben. Maar nog belangrijker is het inzicht, dat er altijd oplossingen voorhanden zijn, hoe hopeloos je project er ook voor lijkt te staan. Renate noemt het “een grondbeginsel dat ik nog dagelijks toepas: elk probleem in het werk is nuchter op te vatten als een technische zaak.” Dat werkt zelfs, als er meer aan de hand is dan een technische kwestie, want: “je zit niet verlamd en verslagen terneer, maar je kunt handelend optreden. En zolang de pen in beweging is, is er altijd hoop.”

Het geheim van de schrijver leert mij meer over de techniek en de psychologie van het schrijven dan het standaard handboek, omdat Renate zelf op elke pagina aanwezig is. Doordat zij vertelt hoe zij problemen ervaart en aanpakt, krijg ik een idee hoe ik daarmee om kan gaan. Een paar eerlijke bladzijden over de twijfel die haar steevast overvalt halverwege een nieuw boek (na een slordige vijftien boeken te hebben gepubliceerd!), het is balsem op de ziel voor iedereen die regelmatig met kracht de impuls moet onderdrukken om alle aantekeningen in de gracht te flikkeren, en de computer er achteraan.

Er zitten tegenstrijdigheden in het boek. “Schrijven is een avontuurlijke daad,” zegt het Woord Vooraf, “weinig andere bezigheden gaan gepaard met eenzelfde mate van autonomie.”
170 pagina’s verder lezen we:”Waarom zou je willen schrijven? Financieel gewin ligt maar voor een enkeling in het verschiet, en om nu te zeggen dat het schrijversleven in andere opzichten zo’n dolle boel is, valt ook niet vol te houden. Er is in praktische zin geen onvrijer bestaan denkbaar.”
Spreekt dat elkaar tegen? Welnee, het is allebei waar, maar in twee verschillende dimensies van het schrijversbestaan.

Dit boek is een aanrader voor iedereen die schrijfambities heeft, van weifelende beginners tot gelouterde veteranen. Het stimuleert, het waarschuwt, het geeft tips, het zit vol met leerzame anecdotes, en het belangrijkste van al: het komt recht uit het schrijvershart.

Linda Vosjan maakte voor de Wereldomroep een interviewtje met Renate Dorrestein over dit boek (alleen af te spelen met de Real Player, helaas)

Renate Dorrestein Het geheim van de schrijver
Contact, 2000
ISBN 978 90 254 1030 8
Bestel dit boek via Bol.com