Sander Kooistra

Wat te doen als je vast zit? Regel 1: laat niemand het merken. Komt het toch uit, dan treedt regel 2 in werking: behoud onder alle omstandigheden je waardigheid.

Hoe vaak heb ik nou vastgezeten met dit boek? Echt vast, bedoel ik, niet dat er een hobbeltje overwonnen moest worden.  Al zeker 3 keer. Dat je met het klamme zweet achter het toetsenbord zit. Dat je ijsbeert doorheen het hele huis, maar geen  millimeter vordert.

Na de derde vastloper begin ik een systeem te ontdekken.  Eerst dacht ik: zie je wel, dat ligt aan mij, ik ben niet geschikt voor ondernemingen van deze omvang, laat mij nou leuk korte stukjes schrijven voor de krant. Interessante overweging, zit een kern van waarheid in. Helpen deed het niet. De schrijfimpasse was hardnekkig, maar ik was inmiddels zo gegrepen door het schrijven, dat ik weigerde op te geven. Volstrekt bij toeval raakte ik uit die beknelling los, en kon weer maanden vooruit.

De tweede en de derde keer begon ik in de gaten te krijgen wat die vastlopers veroorzaakt. Het ligt niet aan mij. Het ligt niet aan het verhaal. Het ligt aan de verhouding tussen mij en het verhaal.

Het vastlopen heeft steeds te maken met een perspectiefwissel. Excuses aan de Neerlandici en de docenten Creatief Schrijven:  ik doel hier op een grote verandering in mijn eigen perspectief op het verhaal.

Toen ik begon met dit boek,  fris van de lever, gewend aan deadlines en een overzichtelijke tijdsplanning, had ik absoluut niet in de gaten wat een reikwijdte het project zou krijgen.  De eerste vastloper kwam dan ook precies op het moment, dat er luiken begonnen open te klappen in het verhaal.  Hola, ik kan hier een heel nieuwe wending in het verhaal brengen. En nog een. En er komt gratis een belangrijk personage bij. Wat nu?

Ik moest een andere houding vinden tegenover het verhaal, besluiten dat ik het de ruimte zou geven.  Meer tijd reserveren voor het project, want het was opeens dubbel zo groot.  Andere straten moesten er bekeken worden, andere beroepen, andere plaatsen delict.Veel in café’s zitten ook (een van de zwaarste onderdelen van het schrijverschap), om mensen te bekijken die wat leuke trekjes konden leveren voor het nieuwe personage

Daarom zat ik vast: het verhaal had al lang besloten dat het wilde groeien. Maar ik was er nog niet aan toe.