Sander Kooistra

Papierman grijpt zijn kans

Ik word gestalkt door mijn hoofdpersoon. Aanvankelijk kwam ik hem alleen tegen als ik achter mijn toetsenbord zat. Toen begon hij ongevraagd te verschijnen op plaatsen waar ik hem kon missen als kiespijn: in de rij voor de kassa bij Albert Heijn, halverwege het bovenzaaltje van veilinghuis Christie’s, op het ronde terras in het Vondelpark. En nu beheerst hij zowat mijn hele leven.

Het komt door een simpel vraagje van een lezeres (ik heb de eerste versie van mijn boek rondgedeeld in een select clubje): ‘Die hoofdpersoon van jou, slaapt die goed? Of ligt hij de hele nacht wakker? Ik wil gewoon meer van hem weten.’

Toen ik begon met mijn verhaal had ik – zo dacht ik – een vrij scherp beeld van mijn voornaamste personage. Hij is immers gebaseerd op een mens van vlees en bloed, een type dat ik regelmatig tegenkom in de stad. Maar die echte mens en mijn papieren mens begonnen al snel afstand van elkaar te nemen. De hoofdpersoon kreeg steeds minder overeenkomsten met het origineel. Het is zelfs de vraag of de inspiratiebron van mijn verhaal zich nog herkent in het boek. Ik vind het ook niet meer zo leuk om hem te ontmoeten,  de echte mens voegt niets meer toe, het geschreven personage is inmiddels bloeiender, interessanter, rijker –  ik zou bijna zeggen meer levend – dan het merkwaardige type waar alles mee begon.

De hoofdpersoon kreeg zijn eigen wereld, zijn eigen ruimte om in te spelen, een eigen geschiedenis, en een kijk op de maatschappij die ik niemand toewens. Maar als je dat overtuigend wil maken, dan moet het naadloos kloppen. Zelfs de tegenstrijdigheden in het personage moeten  tot in de uiterste konsekwentie doordacht zijn.

Inderdaad, hoe slaapt hij? Na een dagje nadenken wist ik het: slapen is geen probleem voor mijn arme hoofdpersoon. Wakker worden, dat is pas erg. En zo zijn er nog een stuk of tien vraagjes die wachten op antwoord. Dat kan maar op 1 manier: door een zo compleet mogelijke biografie van je hoofdpersoon te maken. Ik begon met een halfje A4.  Na de eerste schermutselingen liep ik zo vaak vast, dat ik zuchtend en steunend een paar bladzijden toegevoegd heb. Inmiddels is het een pagina of acht, en dan stuit ik soms nog op losse eindjes die inbreuk dreigen te maken op het verhaal. Had ik die acht pagina’s meteen maar geschreven, dat had erg veel tijd bespaard.

Naschrift:

De Papieren Man heet de weblog van Dirk Leyman. Dagelijks nieuwe feiten en beschouwingen over literatuur, Nederlands, Vlaams en internationaal. Met liefde en energie gemaakt. Niet te missen. Het plaatje hiernaast is het beeldmerk van de weblog.