Lezers begrijpen elke tekst, hoe slecht die ook gespeld is.
Elke Intrnt-gbrukr weet t: kjk mr ens n d spmbx.
Rare woorden, ff wennen. Dan start er in het hoofd van de lezer een programmaatje, dat de ontbrekende letters aanvult.
Een vriend kwam op bezoek bij James Joyce, en trof de grote schrijver in wanhoop over zijn schrijfbureau gebogen.
– James, wat is er?, vroeg de vriend. Iets met je werk?
Joyce gromde. Natuurlijk was het iets met zijn werk.
– Hoeveel woorden heb je vandaag geschreven?, drong de vriend aan.
– Zeven, zei Joyce.
– Zeven? Maar James, voor jouw doen is dat goed!
–Misschien wel, zei Joyce. Maar ik weet niet in welke volgorde ik ze moet zetten.
Aardige anecdote. Te mooi om waar te zijn. Vooral die punch line. Al schreef Joyce langzaam, en schijnt hij een keer gezegd te hebben dat drie goed gelukte regels een mooi resultaat was na een dag werken.
Hoeveel kunnen we schrijven per dag?
De schrijver is de enige diersoort die het isolement zoekt, omdat hij zo graag communiceren wil. Verouderde definitie. Want vandaag kan je zelfs diep weggedoken in het schrijfbastion nog contact zoeken met de buitenwereld: mailen, twitteren, webloggen.
Ik heb een paar dagen schrijversnamen zitten googelen, op zoek naar leuke weblogs van Nederlandstalige schrijvers. De opbrengst viel me niet mee. Websites te over, van elke auteur die een uitgever gevonden heeft. Maar dat zijn veel te vaak identieke fabrieksproducten, volgeschreven en onderhouden door de afdeling Marketing & Publieke Werken. Grote foto van de auteur, en daaroverheen altijd hetzelfde rijtje buttons. Altijd dezelfde aanprijzingen van recensenten ook, muffe koekjes uit dezelfde koekenbakkerij. Geen persoonlijk woord te vinden op die sites, laat staan een weblog.
Gelukkig zijn er nog onafhankelijke geesten die hun eigen literaire blaadje wilden beginnen op Internet. Dit zijn de leukste weblogs van schrijvers in het Nederlands taalgebied die ik ben tegengekomen.
Mijn hoofdpersoon is idolaat van vrouwen. Mits van de juiste leeftijd. Om redenen die ik hier niet kan prijsgeven (‘te verschrikkelijk om te vertellen’) valt deze jongeman van 30 op de leeftijdscategorie 18 tot 22 jaar, en hij is vast van plan om dat zijn leven lang vol te houden.
Dit dwingt de schrijver om onbehoorlijk veel aandacht te besteden aan jonge dames. Je moet begrijpen wat je hoofdpersoon doormaakt, immers? Dus ik let op details, ik kijk naar houding, kleren, gezichten. Ik let er op welke lippenstift ze gebruiken. Hoe ze elkaar begroeten, hoe ze naar jongens kijken. En ik luister naar wat ze zeggen.
De Nederlandse boeken waar ik mee opgroeide, de bestsellers van de jaren vijftig en ver daarvoor, waren zo vol als nu alleen nog romans uit andere sterrenstelsels durven zijn, uit Zuid Amerika, het Midden Oosten. Of Ierland, natuurlijk. Personages, bijpersonages, natuurbeschrijvingen, straatscenes, woningen van voordeur tot zolderraam dichtgezet met meubels, tapijten, gordijnen, globes, boekenkisten, paspoppen, wat niet al.
Wat te doen als je vast zit? Regel 1: laat niemand het merken. Komt het toch uit, dan treedt regel 2 in werking: behoud onder alle omstandigheden je waardigheid.
Kiezen wij de verhalen uit die we willen vertellen? Soms krijg je het gevoel dat er meer aan de hand is.
Het materiaal ligt voor het oprapen, denk je misschien. Maar veel schrijvers hebben er een dagtaak aan om nieuwe ideeën te verzamelen. Elias Canetti ging elke dag in een koffiehuis zitten om mensen te bekijken. Wat ze zeiden, hoe ze gingen zitten, hoe ze hun jas ophingen. ‘Ik heb elke dag een aantal gezichten nodig die ik nog niet ken,’ zei hij.
Ik kan vanavond in mijn kamertje achter de computer gaan zitten en een paar honderd woorden schrijven, waarvan ik morgenochtend de ene helft moet schrappen en de andere helft vervangen door betere.
Ik kan ook naar de Tangoclub gaan, en daar de planken uit de vloer dansen met de mooiste vrouwen van Nederland.
Nou, die keus is niet moeilijk. Dat wordt schrijven.
Ik heb er jaren over gedaan voor ik literatuur durfde te schrijven. Misschien was het wat sneller gegaan, als iemand mij een paar tips had gegeven. Niet over vertelperspectief of foutief gebruik van de Aanvoegende Wijs ( ‘Laat me niet lachen!’). Geen technobabbel, geen academische schrijfwijzers. Een paar recht door zee opmerkingen over het schrijfproces en de psychologie van het schrijven, daar had ik meer aan gehad.
Dit is mijn top-5 voor iedereen die begint met schrijven.
Papierman grijpt zijn kans
Ik word gestalkt door mijn hoofdpersoon. Aanvankelijk kwam ik hem alleen tegen als ik achter mijn toetsenbord zat. Toen begon hij ongevraagd te verschijnen op plaatsen waar ik hem kon missen als kiespijn: in de rij voor de kassa bij Albert Heijn, halverwege het bovenzaaltje van veilinghuis Christie’s, op het ronde terras in het Vondelpark. En nu beheerst hij zowat mijn hele leven.
Het komt door een simpel vraagje van een lezeres (ik heb de eerste versie van mijn boek rondgedeeld in een select clubje): ‘Die hoofdpersoon van jou, slaapt die goed? Of ligt hij de hele nacht wakker? Ik wil gewoon meer van hem weten.’
Een verhaal van mijn hand is opgenomen in de bundel De Karavaan.
Zie mijn post Over de Verloren Zoon.